Translation for 140 languages by ALS


   
  y a pas mieux dans la vie que l'amitié, l'amour, la paix et le savoir .... la Kabylie reste toujours dans mon coeur...
  Mouloud Feraoun
 

Mulud Ferɛunmouloud feraoun

Seg Wikipedia

 

Mulud Ferɛun, Lmulud At Caɛban, d amyaru azwaw. Illul ass 8 meɣres 1913 di Tizi Hibel di temnaṭ n Tizi Wezzu. Yemmut ass n 15 meɣres 1962 di Lebyar tama n Ledzayer tamanaɣt. I t-inɣan d amussu n O.A.S.

[beddel] Tadiwennit

Tadiwennit d Mulud Ferεun

Teffeɣ deg l'Effort Algerien n 27 furar 1953 yesteqsa-t Maurice Monnoyer.

Yerra-tt ar teqbaylit Amor Rekis

S lferḥ ameqran ad awen nehdu tadiwennit d Mulud Ferεun ara isufɣen ungal-ines wis sin, Akal d Idammen ɣer tizrigin Le Seuil. Adlis-a, i d-yettwacekkren aṭas, war ccek ad isεu azal ameqran imi yettmeslay ɣef lɣerba n Izwawen ar Fransa. ’’ Mulud Feraun ata da zdat-i , yusad srid si tmurt n Izwawen. D acu tenniḍ ad temlileḍ yid-s tura ..? i d-yesteqsa Emmanuel Roblès di tilifun . Ulayɣar nniɣ-awen srid i qebleɣ. Azgen n tsaεtt mbaεd, win ara yeqqimen ɣur-i mmis igellil, yekcem ɣer lbiru-inu. yiwen ufus yerfed lemḍela wayeḍ aqrab n uglim.

Yessers ayen ibub. Yeẓẓel afus-is yexmes yid-i s leḥmala. Mulud Ferεun yettban amzun d imsetḥi maca mi d yuki kan s teflest neɣ laman ad yelli iman-is, yettmeslay, yettqesiṛ awen d iban ulac argaz lεali am netta. Netta yettmeslay-d nek taεwadɣ-as tamuɣli s tuffra. Deffir tismaqalin tettreqriq deg taṭucin-is tafat n tudert. Yessers sin ifasen iberkanen sufella lbiru . Icetiḍen i yelsa ḥman , aqerruy-is yeǧǧa-t εaryan , tamgarṭ-is tettban i-yid am akken tekcem deg tuyat-is seg ubalṭu aqehwani i yelsa.Udem yennecraḥ ɣas anyir tkerz-it ddunit. Acebbub d ulwiɣ, aberkan am claɣem-is i cebḥen imi-s m’ ara yecmumeḥ.


Siwlaɣ-d ɣef ungal-inek amezwaru.

-Uriɣ Mmis igellil deg ussan iberkanen n umgaru, s teftilt n ukanki.Rriɣ deg-s ayen akk yellan deg ul-iw.

Ungal a d ameddurman* , neɣ akka ?

-Ih…aṭas i fkiɣ i wakken ad yeffeɣ udlis a acku iḥuzayi laẓ di kra n ussan . ɣas akkeni imru ur yeḥbis armi ukiɣ i wayen i zemreɣ ad ggaɣ. Cciεa i d-yewwi tesbeɣs-iyi akken ad aruɣ idlisen niḍen.

Yernad d akken ilul deg Tizi-Hibel taɣiwant n Larbεa n at Iraten deg tama n Igawawen. Deg twacult tagellilt.

I baba-k d acu yella ixeddem ?

-D afellaḥ I yella ɣef iman-is di tallit-nni i lullaɣ maca deffir 1910 terra-t tmara ad yeǧǧ akal n lejdud yeḍfer abrid n unadi n uxeddim anda niḍen. Imir-nni Iqbayliyen ur ttinigen ara ar Fransa maca ar tama n Qsentina. Ruḥ a zzman armi yufa iman-is deg imɣizen n Ugafa , di Lens syen yedda ar tama n Paris . Yella ixeddem ar Fonderies d'Aubervilliers mi t yewwet umxix deg uxeddim.

Nezmer ad ninni d akken baba-k yeṛwa laεtab akken ak n irebbi. Deg acḥal yid-wen i tellam ?

-Semmus (5), sin deg-sen d arrac. amaẓuẓ d aɣen d aselmad .

Deg Mmis n igellil, turiḍ s ubrid n ungal temẓi-inek d leqraya-k. Tewḍed ar iswi-k s iɣalen-ik. Aṭas i tεajb-iyi tabɣest-ik….

-Ur zmireɣ ad ttuɣ yiwen seg iselmaden-iw id yefkan afus n tallalt akken ad i fken lbursa akken ad kemleɣ leqraya deg Tizi-wezzu akk d ENA (aɣerbaz amagnu n Lezzayer).

Melmi id tuɣaleḍ d aselmad ?

-Deg useggas n 1935 . Seg ass-nni aṭas n tɣawsiwin i seɣraɣ ladɣa di Tewrirt Mussa , sin ikilumitren ɣef taddart- iw, seg 1946 ar 1952.

Assa aqlik-id d anemhal n uɣerbaz n warrac n Larbεa nat Iraten …. -D tidett Akka ih, seg wayyur n tuber.

Aɣerbaz n 300 inelmaden s timeɣri tanemmadut*, tferḥeḍ ?

-Deqs-aɣ. ɣur-nneɣ aman di tbernint d trisiti. Amejjay d ufarmasyan zdat-nneɣ kan.Igerdan qqaren akken ilha acku bɣan ad lemden aṭas n tɣawsiwin.

Tzewǧeḍ ?

-Zewǧaɣ, ɣur-i 6 igerdan , ameqran deg-sen d bab n 13 iseggasen.

Newweḍ ɣer w Akal d idammen. Mulud Ferεun yessereḥ deg meslay….nettḥulfu d akken adlis yecreḍ aṭas n wayyuren n tensuft. Adlis mazal yedder deg-s, ɣas akken atan yakan deg Paris.

Amek ik d t ussa tikti n ungal-a amaynut ?

-Tamezwarut d cciεa n ungal id uriɣ deffir wa i-d-iyi sbeɣsen ad aruɣ wiyaḍ. Tis snat, tikti tusa-yid akken ad suqlaɣ iman (rruḥ) n Teqbaylit, ad iliɣ d anagi.Nek d aqbayli aquran d mmis uqbayli,seg mi d lulaɣ i zedɣeɣ di Tmurt-a .Iqbayliyen d imdanen am nutni am wiyaḍ.Nek aqli-yi da i wakken awen t id inniɣ. Seg mi bdiɣ tira n udlis a, yeṭafar-iyi ameddakel-iw Roblès , ɣur-s ass-a 20 iseggasen segmi tesnaɣ.Netta i yesbeɣsen di yal tikkelt yettased ar ɣur-i ar Tewrirt ad yessefqed ma kfiɣ-t neɣ ala, takerrust-is tameɣbunt aṭas i tenaεtab deg iberdan yettalin s adrar .Ad teẓrem d akken tadukli ar ɣures macci d awal kan.


Ungal n Aεmeṛ d Marie .

ɣef acu yettmeslay ungal akal d idammen ?

Mulud Ferεun ur d yerra awal din din. Yebda yetturar mebla ma ifaq s inziz (llastik )yufa sufella lbiru , mi t yeḍleq yeddem akeryun . Yeḍeqr iman-is ar deffir ikemmel :

-Niɣ-as lɣerba n Iqbayliyen tezmer ad efk yiwen neɣ kra n idlisen .Bḍiɣ lɣerba ɣef snat : seg 1910 ar 1930 akk d 1930 ar assa.Akal d Idammen yettmeslay ɣef tallit tamezwarut, ad rnuɣ ungal niḍen ɣef tallit tis snat.

Ayɣer snat n talliyin ?

-ɣef akken ttwaliɣ yella umgarad (lxilaf) ameqran ger snat talliyin-a . lεeqliya n Iqbayliyen n w ass-a yettinigen ar Fransa ur telli maḍi am tin n iqbayliyen isen irẓan asalu.Yif akken wejden Iqbayliyen n 1953 imi taɣen tanumi i tmeddurt n temdint maca yif akken ṭfen imezwura di tjadit d tmurt.Llan ttḥirin melmi ara uɣalen ar taddart s isurdiyen ara ten isuffeɣen seg yir liḥala ig llan ddren.Ass-a nettidir ayen niḍen.

Siwlaɣ-d kra fell-as

-Wwiɣ-d deg Akal d idammen taqsiṭ n Aεmer, ilemẓi n 14 iseggasen, i d-uznen ɣer Paris netta d iǧiran-is deffir umgaru n umadal amezwaru.Aεmer yella ixeddem d amenwal ɣer warraw n taddart-is .Di Fransa yebda ixeddem am netta am atmaten-is deg umɣizi (lmina).Deg yiwet n tmeddit yenɣa war aεemmed yimen uqbayli.Ameɣbun meskin ur yezmir ad yuɣal ar tmurt imi yugad at nɣen tawacult n umerḥum.Yeqqim di Fransa.Zrin 15 iseggasen , yettu leḥder, yejma tamurt d tudert n imesdurar . Yewwi yides tameṭṭut-is Marie , taparizyant ig ṛwan lemṛaṛ n ddunit.Sin iseggasen segmi d yuɣal ,yessawel-as-d lmektub-is, nɣan-t.

Ameslay nneɣ ikemmel, Mulud Ferεun yettara ɣef akk isteqsiyen-iw.

Yella kra tetthegiḍ ?

-Ih, acku ayen yaεnan iman (rruḥ) n Teqbaylit meqqer maca yewεar at terreḍ akken iwata.

Ad yilli ukemmel i Mmis igellil ?

-Aya macci d awezɣi…maca deffir waya, ad suffɣeɣ war ccek adlis i d-yessumen Brouty ɣef tmeddurt n yal ass n Izwawen. Tajmaεt, tala, ssuq, tuɣalin n iɣriben si Fransa…atg.Ad kemleɣ adlis-a s tmucuha.

Melmi tettaruḍ ? -Deg ass lehhuɣ d twurri , ttaruɣ deg iḍ d ussan n ustaεfu.ttaruɣ qrib yal ass 3 neɣ 4 tewriqin, ma ǧǧan-t-iyi tikta a tteǧǧaɣ i wass niḍen.

Mi tettaruḍ tetabaεḍ aɣawas (leblan)? -Zeggireɣ s tira n tikta s umata.Mi ttaruɣ i ttqeεideɣ taqsiṭ.S umata ẓriɣ anda tedduɣ maca mi ttaruɣ ttasen-t tikta d tegnatin ur nwiɣ.

Amek i tettwaliḍ udmawen n ungal-ik ?

-Ttareɣ s tidet iman-iw deg umḍiq-nsen. Tsuturaɣ-ten.Di tagara d nutni ara i d innin d acu ara aruɣ.

Nettkemil ameslay,mass Ferεun yenna yid d akken ad yewwet tarzeft ar Paris deg ussan n ustaεfu n tfaska ( Paques) ilmend n tuffɣa n udlis Akal d Iddamen.Le Seuil, war ccek as d ggen tameɣra (ad nfaṛes tagnit ad nesmekti d akken tizrigin-a uɣen izerfan n udlis Mmis igellil).

Anwi idlisen i tḥemleḍ ?

-Aṭas i ɣriɣ.Zik ur tceriṭeɣ ara nnig wacu tceriṭeɣ ass-a.Testtbenaɣ idlisen ilsanen, wid yaεreḍ ad yer amyaru alsan s lekmal-is acku alsan ur yelli yelha s lekmal neɣ diri s lekmal.Amyaru af akken ttwaliɣ ur yesεi azref ad yemeslay ɣef imdanen s ustehzi.Yak tecrekḍ-iyi ṛṛay ?

Mulud Ferεun d amusnaw s tidett u d amyaru mu zeddig wul. Ẓṛiɣ itri-s at yessiweḍ ɣer lebɛed, Akken yebɣu yili, tiɣṛi-s seg tid mu ilaq a nsel !


  • ameddurman : yettmeslay ɣef iman-is,ɣef tudert-is.
  • timeɣri tanemmadut: cours préparatoire.

tawwuri: leqdic, axeddim.


yettwakkes seg www.imyura.net.

[beddel] Ayen yura Mulud Ferɛun

  • Le fils du pauvre ("Mmi-s n igellil"), ungal, le Puy, amaẓrag Les Cahiers du Nouvel Humanisme, 1950; taẓrigt tis 2 Paris, Seuil, 1954 [Arraz aseklan "Tamdint n Ledzayer" 1950]
  • Mmis n igellil (tasuqilt si tefransist sɣur Musa At Ṭaleb), Tizi Wezzu, Odyssée, 2005 (ISBN 9961-9554-7-1)
  • La terre et le sang ("Akal d yidammen"), ungal, Paris, Seuil, 1953 [Arraz "Populiste" 1953]
  • Jours de Kabylie ("Ussan di tmurt"), ineɛruḍen, Lezzayer, Baconnier, 1954; taẓrigt tis 2 Paris, Seuil, 1962
  • Les chemins qui montent ("Iberdan d assawen"), ungal, Paris, Seuil, 1957
  • Les poèmes de Si Mohand ("Isefra n Si Mohand"), isefra, Paris, Minuit, 1960
  • Journal, 1955-1962 ("Aɣmis, 1955-1962"), Paris , Seuil, 1962
  • Lettres à ses amis ("Tabratt i yemdukal-is"), tibratin, Paris, Seuil, 1969
  • L'Anniversaire ("Amulli"), tira wer neɣni, Paris, Seuil, 1972
  • La Cité des Roses ("iɣrem n lwerd"), Ungal, Lezzayer, amaẓrag Yamcom, 2007 (ISBN 978-9961-9677-06)

                                                                                           Mouloud Feraoun Né le 8 mars 1913 dans le village de Tizi-Hibel (ancienne commune mixte de Fort-National), son nom est Aït-Chabane, Feraoun étant le nom attribué par l'état-civil français. Il fréquente l'école de Tizi-Hibel à partir de l'âge de 7 ans.
En 1928, il est boursier à l'Ecole Primaire Supérieure de Tizi-Ouzou. Il entre à l'Ecole Normale de Bouzaréa en 1932 où il fait la connaissance d'Emmanuel Roblès. En 1935, il est nommé instituteur à Tizi-Hibel où il épouse sa cousine Dehbia dont il aura 7 enfants. En 1946, il est muté à Taourirt-Moussa. En 1952, il est nommé directeur du Cours Complémentaire de Fort-National. En 1957, nommé directeur de l'Ecole Nador de Clos-Salembier, il quitte la Kabylie pour les hauteurs d'Alger.
En 1951, il est en correspondance avec Albert Camus, le 15 juillet, il termine La terre et le sang récompensé en 1953 par le prix populiste.
En 1960, il est Inspecteur des Centres Sociaux à Château-Royal près de Ben-Aknoun. Avec cinq de ses collègues, c'est là qu'il est assassiné par l'OAS le 15 mars 1962 à quatre jours du cessez-le-feu. Mouloud Feraoun a commencé son premier roman autobiographique Le fils du pauvre en 1939 ; il n'est publié qu'en 1950 à compte d'auteur. Ce n'est qu'en 1954 que Le Seuil le publie expurgé des 70 pages relatives à l'Ecole Normale de Bouzaréa.
Les éditions du Seuil publient, en 1957, Les chemins qui montent, la traduction des Poèmes de Si Mohand étant éditée par les Editions de Minuit en 1960. Son Journal, rédigé de 1955 à 1962 est remis au Seuil en février 1962 et ne sera publié qu'après sa mort.

Œuvres

  • Le fils du pauvre (1950) roman
  • La Terre et le sang (1953) roman
  • Les Chemins qui montent (1957) roman
  • Les Poèmes de Si Mohand (1960) recueil de poésie
  • Journal (1962)
  • Jours de Kabylie (1968)
  • Lettres à ses amis (1969) correspondance
  • L'Anniversaire (1972) roman inachevé
 
   
 
Ce site web a été créé gratuitement avec Ma-page.fr. Tu veux aussi ton propre site web ?
S'inscrire gratuitement